Αγαπητοί φίλοι,
Η δημόσια συζήτηση για τις πρόσφατες εξελίξεις στην νομολογία των ποινικών δικαστηρίων, που είχε προγραμματιστεί για την 12η Φεβρουαρίου 2004, ματαιώθηκε, με την συμφωνία όλων των παρισταμένων, λόγω της απρόβλεπτης σφοδρής κακοκαιρίας.

Η νέα ημερομηνία της συζήτησης, στην οποία σάς καλούμε να συμμετάσχετε, είναι η Δευτέρα, 22 Μαρτίου 2004 ώρα 7 μμ στην αίθουσα τελετών του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (Ακαδημίας 60). Την συζήτηση θα διευθύνει ο Πρόεδρος της ΕΕΠ κ. Χριστόφορος Αργυρόπουλος.

Σας υπενθυμίζουμε μερικές από τις πρόσφατες σημαντικές αποφάσεις σε κρίσιμα ζητήματα της ποινικής διαδικασίας, που θα σχολιάσουμε:

1) Μετά την τροποποίηση του άρθρου 511 ΚΠΔ με το άρθρο 50 παρ. 5 του Ν. 3160/2003, ο ΄Αρειος Πάγος διαπιστώνει αυτεπαγγέλτως την συμπλήρωση της παραγραφής και παύει οριστικώς την ποινική δίωξη μόνον αν κριθεί βάσιμος ένας τουλάχιστον λόγος αναιρέσεως.

Ανεξάρτητα από τα πολύ σοβαρά ερωτήματα που προκαλεί η νέα διάταξη, ιδίως ως προς την συμβατότητά της προς τον ΠΚ και το Σύνταγμα, δημιουργήθηκε από απόψεως διαχρονικού δικαίου το ζήτημα, αν η νέα ρύθμιση καταλαμβάνει και τις υποθέσεις που εκκρεμούσαν στον ΄Αρειο Πάγο πριν από την θέση σε ισχύ του νέου νόμου (30.6.2003).

Με σειρά αποφάσεών του (1723, 1726, 1762, 1763, 1768, 1779, 1791/2003, 1959/2003) ο ΄Αρειος Πάγος επέλυσε (κατά πλειοψηφία) καταφατικώς το ζήτημα αυτό προκειμένου περί αποφάσεων και αποφατικώς (ΑΠ 2009/2003) προκειμένου περί βουλευμάτων, επειδή το άρθρο 485 παρ. 1 δεν παραπέμπει στο άρθρο 511 ΚΠΔ.

2) Με την απόφαση 1520/2003 ο ΄Αρειος Πάγος έκρινε ότι δεν συνιστά έλλειψη αιτιολογίας η μη απάντηση σε αυτοτελείς ισχυρισμούς του κατηγορουμένου, οι οποίοι εγχειρίσθηκαν εγγράφως και καταχωρίστηκαν στα πρακτικά της δίκης, επειδή «δεν αναπτύχθηκαν προφορικώς στο ακροατήριο». Η απόφαση γεννά την απορία πώς είναι δυνατόν να εγχειρίζεται έγγραφο αυτοτελών ισχυρισμών και να καταχωρίζεται αυτό στα πρακτικά χωρίς να αναπτύσσονται οι ισχυρισμοί προφορικά.

Αν η απόφαση αυτή έχει συνέχεια, με δεδομένο τον τρόπο τήρησης των πρακτικών των ποινικών δικών, οι συνήγοροι θα υποχρεωθούν όχι μόνον να γράφουν και να εγχειρίζουν τους ισχυρισμούς, αλλά και να «εποπτεύουν» την καθαρογραφή των πρακτικών για την οποία άλλοι είναι υπεύθυνοι.

Είναι πλέον επιτακτική ανάγκη να προωθηθεί νομοθετική ρύθμιση για την μαγνητοφώνηση των συνεδριάσεων των δικαστηρίων κακουργημάτων, ώστε να μη γεννώνται αμφισβητήσεις για τα διαδραματιζόμενα στην ακροαματική διαδικασία. Είναι πραγματικά παράδοξο να μαγνητοφωνούνται οι συνεδριάσεις και να υπάρχουν πλήρη πρακτικά των πολιτικών δικαστηρίων, και τα πρακτικά των ποινικών δικών να εμφανίζουν την σημερινή εικόνα.

3) Με την υπ’ αριθμ. 2383/2003 απόφαση ο ΄Αρειος Πάγος αντιμετώπισε το εριζόμενο ζήτημα της χρήσης και της λήψεως υπ’ όψιν παράνομα μαγνητοφωνημένων συνομιλιών για την καταδίκη του κατηγορουμένου.

Μολονότι η υπόθεση δεν είχε ως αντικείμενο κακούργημα που απειλείται με ισόβια κάθειρξη (ΚΠΔ 177 παρ. 2), ο ΄Αρειος Πάγος δέχτηκε ότι νομίμως ελήφθη υπ’ όψιν ως αποδεικτικό μέσο μαγνητοταινία στην οποία είχε αποτυπωθεί προφορική συνομιλία του κατηγορουμένου εν αγνοία του.

4) Σύμφωνα με την ΑΠ 170/2003 (ΠοινΧρον ΝΓ/917 με παρατηρήσεις Θ. Σάμιου, όπου και παραπομπή σε νεότερες αποφάσεις στην αυτήν κατεύθυνση) η απόφαση, της οποίας το σκεπτικό εξαντλείται στην επανάληψη του διατακτικού της, δεν πάσχει άνευ ετέρου από έλλειψη αιτιολογίας, εφ’ όσον στο διατακτικόν μνημονεύονται με την απαιτούμενη σαφήνεια και πληρότητα τα πραγματικά περιστατικά. Η απόφαση αυτή μάλλον θα οδηγήσει σε περαιτέρω συρρίκνωση του ήδη άκρως περιορισμένου αναιρετικού ελέγχου της αιτιολογίας.

5) Με απόφασή του της 18.12.2003 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στην υπόθεση «Σκονδριάνος κατά της Ελλάδας» (ΠοινΔικ 2004 σελ. 43 με παρατηρήσεις Αθ. Ζαχαριάδη) καταδίκασε την Ελλάδα για παραβίαση του άρθρου 6 παρ. 1 ΕΣΔΑ, κρίνοντας ότι η διάταξη του άρθρου 508 παρ. 1 ΚΠΔ, που εξαρτά το παραδεκτόν της αναιρέσεως από την υποβολή του αναιρεσείοντος στην εκτέλεση της καταδικαστικής αποφάσεως, αντίκειται στην αρχή της δίκαιης δίκης, διότι περιορίζει υπέρμετρα το δικαίωμα δικαστικής προστασίας του κατηγορουμένου, θεσπίζοντας εις βάρος του δυσανάλογη κύρωση (το απαράδεκτον).

Η απόφαση αυτή, που ήταν αναμενόμενη μετά τις αποφάσεις του ΕυρΔΔΑ στις υποθέσεις Krombachκαι Paponκατά της Γαλλίας, επιβάλλει την κατάργηση των περιορισμών των άρθρων 508 παρ.1, 478 παρ. 1 και 482 παρ. 2 ΚΠΔ, ώστε να μην εξαρτάται πλέον το παραδεκτόν της έφεσης κατά βουλευμάτων και της αναίρεσης κατά βουλευμάτων και αποφάσεων από το εάν ο ασκών τα ένδικα μέσα έχει συλληφθεί ή (έχει) εκτί(σ)ει την ποινή του.

Αυτά και άλλα λίαν ενδιαφέροντα θέματα από την δική σας και την δική μας εμπειρία σάς καλούμε να συζητήσουμε την Δευτέρα 22 Μαρτίου 2004 και ώρα 7 μμστην αίθουσα τελετών του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (Ακαδημίας 60).

Για το Διοικητικό Συμβούλιο

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
Χριστόφορος Αργυρόπουλος
Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Ηλίας Αναγνωστόπουλος